Over Cairo

Te midden van oneindige woestijnvlaktes vinden we een miljoenenstad die door de levensader van Egypte, de Nijl, wordt doorkruist. Het inwoneraantal van Caïro is te vergelijken met dat van Nederland en de skyline met dat van een grote westerse stad. Deze ‘toegangspoort tot Egypte’ is tevens de grootste stad van Afrika. De naam Caïro komt van het Arabische al-Quahira, dat ‘de overwinnaar’ betekent. De stad heeft deze naam te danken aan Mars, de planeet van de overwinning, die aan de hemel stond toen de stad werd gesticht. Aan de oostzijde van de Nijl vind je het levendige hart van Caïro.

Bezienswaardigheden in Cairo

Cairo is zo massaal dat er weken nodig zouden zijn om alles te bewonderen. Hebt u daar geen tijd voor, ga dan selectief te werk en zorg ervoor dat u de highlights van deze miljoenenstad niet mist. Begin bij het Egyptisch Museum op Midan el-Tahir, of wandel eerst door de oude Koptische wijk. Voor een mooi uitzicht over Cairo, met haar tientallen metershoge minaretten, moet u een bezoek brengen aan de Mohammed Ali Moskee in de nog indrukwekkendere Citadel van Saladin.

Egyptisch Museum

Het Egyptische Museum is hét hoogtepunt van een bezoek aan Cairo. Dit enorme museum staat vol prachtige collecties. Vanaf het begin van het Egyptische Rijk tot dingen uit het recente verleden. In de verschillende zalen van dit museum vindt je alles!

De citadel

In het zuiden van Cairo vindt men een prachtig kolossaal bouwwerk dat sterk doet denken aan een groot middeleeuws ford. Het gebouw domineert de skyline van Cairo. De Citadel werd in de 12e eeuw door de heerser Saladin gebouwd, en was dan ook bedoeld ter bescherming tegen de boze buitenwereld. Het was eigenlijk een klein dorp, waarbinnen de mensen die dicht bij de Sultan stonden veilig konden leven. De Mamelukken breidden de Citadel nog verder uit door sprookjesachtige paleizen te bouwen.

Voor de slechteriken was er ook een gevangenis binnen de Citadel en dat is nog steeds zo. Momenteel zijn de daders van de in 1981 vermoorde president Sadat de vaste logees. Bijzonder, maar vooral zonde is het feit dat voor de bouw stenen zijn gebruikt van de Piramiden van Gizeh. De Citadel was vroeger beroemd om z’n schoonheid, maar tevens berucht om z’n gruwelen.

Mohammed Ali Moskee

De Mohammed Ali Moskee is vernoemd naar de man die van 1805 tot 1848 over Egypte heerste. In 1820 breidde deze machthebber de Citadel verder uit met, onder meer, de gigantische moskee die hij voor het gemak vernoemde naar zichzelf. Het Franse leger werd in 1801 verdreven uit Egypte. De Osmanen, die eerder al aan de macht waren, probeerden Egypte weer te veroveren. Ze probeerden dit door de Mamelukken (voormalig Turkse slaven) te doden.

Tegelijkertijd brak er een opstand uit van Albanese huurlingen, gericht tegen deze Osmanen. De ondercommandant van het Albanese leger en tevens machtigste man van Egypte, werd in 1805 gekozen tot leider. Mohammed Ali was niet bepaald een lieverdje.

Zo nodigde hij eens zijn grootste vijand, de Mameluken, uit voor een diner in de citadel van Cairo. De 470 gegadigden hadden een culinaire maaltijd verwacht, maar liepen in een hinderlaag van de leider. Naar verluidt werden 469 Mameluken vermoord. Voor een Mameluk was het zijn lucky day: hij sprong met zijn paard over een muur en ontsnapte.

Positief aan zijn leiderschap was dat Egypte onder hem sterk veranderde. Er werd een uitgebreide infrastructuur opgebouwd; spoorwegen werden aangelegd en kanalen gegraven. Verder zorgde hij voor een sterk leger en stimuleerde hij de landbouw. Mohammed Ali legde de basis voor het moderne Egypte.

Mohammed Ali was de zuinigste niet en liet een gigantische moskee bouwen. Hiervoor moesten diversen paleizen het lootje leggen. De gigantische Mohammed Ali Moskee zorgt voor een fabelachtige skyline van Cairo. Het kolossale bouwwerk is geïnspireerd door de Blauwe Moskee in Istanbul en bestaat uit een gigantische koepel, gedragen door vier kleinere koepels. In het hof staat een grote klok.

Dit is een geschenk van de Franse koning Louis Phillipe, die in ruil daarvoor een obelisk kreeg uit de tempel van Luxor. Op tijd komen door even naar deze klok te kijken zit er niet bij, want hij doet het niet! Mohammed Ali ligt begraven onder een marmeren cenotaaf, rechts van de ingang. Binnen hangt een grote sierlijke luchter. U moet eigenlijk plat op uw rug gaan liggen om alles rustig te bekijken.

De moskee straalt ruimtelijkheid en macht uit. Kijkend naar de 80 meter hoge minaretten die als smalle potloden de hemel in schieten, moet men de macht van de toenmalige heerser haast wel voelen. Maar liefst 18 jaar is gewerkt aan de Mohammed Ali Moskee en dat is te zien. Achter de moskee is een tuin aangelegd waarvandaan er een prachtig uitzicht is over Cairo. Als de lucht helder is (en dat is zeker geen zeldzaamheid in Egypte) moet u daar zeker even een kijkje nemen, u kunt dan de Piramiden van Sakkara zien liggen.

Het is bijna niet te geloven, maar Cairo telt meer dan 500 moskeeën. De skyline wordt versierd door de lange uitstekende minaretten van de moskeeën. De Mohammed Ali Moskee is ongetwijfeld de meest opvallende en u zult hier waarschijnlijk de meeste toeristen aantreffen. Wanneer u de moskee binnengaat moet u uw schoenen uittrekken. Bij de ingang kunt u eenvoudige slippertjes krijgen wanneer u daar behoefte aan heeft.

Koptisch Museum

In Koptisch Cairo (in de ‘Sjaria Mari Girgis’) vinden we een uitgebreid museum met Koptische kunst. Bij het museum staan twee Romeinse torens en resten van een muur.

Dit zijn de enige overblijfselen van het oude ford Babylon, dat ten grondslag lag aan de wereldstad Cairo zoals het nu is. Bij binnenkomst ziet u links van de ingang een aantal reliëfs die de suggestie wekken dat het faraonische ‘ankh’ (een kruis voorzien van lussen), langzaam overging in het kruis van Jezus. Verder zijn er mooie stukken beschilderde papyrus te bewonderen en een aantal fresco’s met onder andere een afbeelding van Adam en Eva. Wanneer u over de binnenplaats loopt kunt u via een trap afdalen naar de Nijl.

Bevolking van Cairo

Cairo is een stad van culturele verschillen. Het Koptische deel van de hoofdstad is de basis voor het hedendaagse Cairo. Door de komst van de Arabieren en daarmee de Islam is de hele stad gevuld met prachtige moskeeën.

Het merendeel van de bevolking is Islamitisch, maar u zult in Downtown Cairo ook veel Europeanen en vooral veel toeristen aantreffen. De Joodse gemeenschap is door de eeuwen heen sterk in aantal afgenomen, waardoor er zelfs in de oudste synagoge van het land geen diensten meer worden gehouden. De contrasten tussen bevolkingsgroepen, plaatsen en gebouwen maakt Cairo tot een aantrekkelijke stad. Sinds de 19e eeuw is de hoofdstad steeds meer gaan lijken op een westerse stad.

Door deze ‘europeanisering’ en ‘amerikanisering’ is de stad voor veel buitenlanders (toeristen, zakenlui of inwoners) een vertrouwde plaats. De skyline van Cairo, die door de Nijl in tweeën wordt gesplitst, toont trots z’n futuristische gebouwen en de neonverlichting van grote reclameborden schittert in het water van de rivier. De Cairo-toren in de stad staat symbool voor het moderne en succesvolle Egypte. Vanaf de top is er een prachtig uitzicht over de stad.

Verschillende soorten bevolkingsgroepen leven door elkaar in Cairo, van arm tot rijk en van ongelovig tot gelovig. De meeste mensen zijn Islamitisch. Iedereen heeft wel z’n eigen ontmoetingsplaatsen; zo zijn de meeste zakenlui in het Europese Downtown van Cairo te vinden. In dit gedeelte van de stad woonde ooit drie keer zoveel buitenlanders als Egyptenaren; Italianen, Bulgaren, Grieken, Libanezen, Engelsen en Fransen waren enkele van de vele nationaliteiten die in het hartje van de stad leefden. Tegenwoordig is dit niet meer zo.

Tegen het einde van de laatste opstand verlieten veel buitenlanders Egypte en was er weer plaats voor de ‘authentieke’ bevolking.

Koptisch Cairo

Cairo heeft ook een andere kant, of eigenlijk, meerdere kanten. Net buiten het centrum vindt u een compleet andere wereld. Het oudste deel van de stad vormt het Koptische gedeelte. Kopten zijn christenen en menen directe afstammelingen van de oude Egyptenaren te zijn. U loopt hier door smalle steegjes, kleine binnenplaatsen en langs kerken. De wijk is omringd door muren waarbinnen een aantal oude Koptische kerken staan, maar ook de allereerste moskee en een synagoge.

Opvallend is dat de drie op bouwkundig gebied veel overeenkomsten hebben. De al Muallaqa (‘hangende kerk’) is de mooiste en bekendste kerk en de St.Sergiuskerk de oudste. In het Koptisch Museum kunt u oude Koptische kunst bewonderen, zoals indrukwekkend mooie fresco’s.

Het Koptische deel van de stad was de basis voor de hedendaagse miljoenenstad van nu. De Romeinen bouwde op deze plek het fort Babylon, nadat ze Egypte hadden veroverd van Cleopatra. Toen de Romeinen Egypte hadden overgenomen werd de oude Egyptische godsdienst waaraan mensen waren gehecht vervangen door het Romeinse godenpantheon. Het Christendom werd langzaam populairder, omdat de Romeinen het oude Egyptische geloof verboden en omdat het overeenkomsten had met het oude Egyptische geloof.

In de ogen van veel mensen leken Jezus en Maria op de Egyptische goden Horus en Isis. Toen het Christendom steeds dominanter werd besloot de keizer die toen aan de macht was, keizer Diocletianus, de Christenen te gaan vervolgen. In het jaar 323 werd onder koning Constantijn het Christendom de officiële religie van het Romeinse Rijk.

Islamitisch Cairo

In het jaar 640 kreeg Cairo bezoek van de Arabieren. Na een periode van enkele maanden versloegen zij de machtige Romeinen en werd de Islam het belangrijkste geloof in de stad en in heel Egypte. De Arabieren werden ontvangen als bevrijders en dat moet geen wonder geweest zijn onder de Romeinse ‘druk’.

De ommuurde Koptische wijk bleef wel het christelijke centrum van Cairo. Dat is vandaag de dag nog steeds zo. Eigenlijk is naast het Koptische deel heel Cairo Islamitisch. De term ‘Islamitisch Cairo’ stamt af uit de koloniale tijd toen er een duidelijke scheiding was met het Downtown van Cairo waar het merendeel werd bevolkt door buitenlanders.

Tegenwoordig is dit niet meer zo. De bevolking is over het algemeen erg gastvrij en de meeste moskeeën zijn ook als niet-moslim te bezoeken. Ze zijn vaak prachtig versierd, maar omdat de soennitische islam afbeeldingen van menselijke vormen verbood, zult u deze hier niet tegenkomen.

Egypte is geen islamitische staat, zoals Saudi-Arabie aan de overkant. In Cairo ziet u wel dat het dagelijks leven sterk wordt bepaald door de islam, omdat de godsdienst sterke invloed heeft op de gedragsregels.

Joden in Cairo

De kleine joodse gemeenschap speelde vroeger een belangrijke rol in Egypte, maar is door de eeuwen heen geslonken. In Cairo is er de prachtig gerestaureerde Ben Ezra, dit is de oudste synagoge van het land.

In de 19e eeuw waren er naar schatting 5000 joden in heel Egypte, waarvan het merendeel in Cairo woonden. In de jaren ’60 van de 20ste eeuw leefden er nog slechts 2600 joden in het hele land en tegenwoordig is het aantal bijna op een hand te tellen.